De V1 in de Oranjestraat

Op 27 maart 1945 werd de nacht in Velp op dramatische wijze verstoord. Die nacht werden vanuit locaties ten noordoosten van Zutphen weer V1’s (vliegende bommen) via een katapultinstallatie de lucht in gejakkerd om dood en verderf te zaaien in Antwerpen en omgeving. De bekende bromtonen die de pulsjet van deze V1’s veroorzaakten bracht angst bij de bevolking. Men wist namelijk dat, als het brommen ophield, de V1 onherroepelijk neer zou storten. Deze vliegende bommen waren niet echt betrouwbaar wat wel bleek in die nacht.

Mijn moeder vertelde me dat ze het horen van dit geluid, samen met het krijsen van de duikbommenwerpers van de Duitsers, De Junker Ju 87 en afgekort Stuka (STUrzKAmpfflugzeug) een vreselijke ervaring vond.
Van het geluid van de Stuka’s kon ik me het eerst niet voorstellen dat ze die ooit gehoord zou kunnen hebben, maar in mei 1940 was het natuurlijk wel dat er in de omgeving toch nog flink gevochten werd. Ik denk hieraan bijvoorbeeld aan het fort bij de brug bij Westervoort al wordt er hier niet over luchtaanvallen gerept. Het enige wat ik kan vinden is dat er op fort Pannerden (Strijd van Hr. Ms. Braga en Fort Pannerden) een aanval met deze toestellen is geweest. Dat lijkt mij iets te ver weg om te horen. Ik hoor graag als iemand weet waar deze toestellen in de buurt van Velp ingezet werden.


Die bewuste nacht lag mijn moeder op bed en hoorde weer een V1 brommend aankomen. Het was de zoveelste keer dat ze dit geluid boven Velp hoorde, maar dit keer hield het brommen ineens op. Ze schrok en luisterde nog eens aandachtig….. echt het was doodstil geworden. Ze dook onder de dekens en enkele seconden daarop volgde een geweldige explosie. De ruiten in hun huis werden door de explosie compleet  vernietigd en het glas vloog door haar slaapkamer heen en dus ook over haar bed.
Gek genoeg waren de ruiten bij mijn vader thuis juist allemaal heel gebleven, terwijl hun huis toch iets dichterbij de explosie stond. Hoogstwaarschijnlijk hebben de hoge gebouwen tussen hun huis en het inslagpunt de druk tegengehouden. Deze huizen zie je op de achtergrond van de foto, inclusief de pijp van de gasfabriek die tegenover mijn vaders huis stond aan de noordzijde van het spoor.

De ravage in de Oranjestraat op 28 maart 1945

Deze V1, die te boek staat als V1523 op de website vergeltungswaffen.nl, kwam neer op een villa in de Oranjestraat en dus maximaal 14 doden veroorzaakte. De “maximaal” heb ik hier neergezet omdat op internet de aantallen van de doden die vielen verschillen van 7 tot 14 mensen. Totdat ik officiële documenten gevonden of gekregen heb kan ik het dus niet anders formuleren. Zeker is dat deze V1 dus in Velp heel veel leed heeft veroorzaakt. In de gegevens op vergeltungswaffen.nl zag ik dat deze V1 zou zijn neergeschoten door een jachtvliegtuig. Dit neerschieten is voor mij nog een vraagteken en wel hierom;
De V1 is ‘s nachts gevallen. Mijn moeder lag op bed en hoorde de motor van de V1 ineens stoppen. Ze heeft het nooit gehad over mitrailleurvuur wat  dan eventueel te horen moet zijn geweest. De motor heeft ze op een “normale” manier horen brommen, er werd geen onregelmatig geluid door deze V1 gemaakt.

Kaart gecreëerd dmv Google Maps

Het neemt niet weg dat dit neerhalen door een jachtvliegtuig wel degelijk gebeurd zou kunnen zijn. Elke V1 liet een duidelijke lange vlam achteruit de motor zien in de nacht. Hierdoor was hij natuurlijk makkelijk te spotten en te volgen voor een jachtvliegtuig. Maar volgens mijn vader vlogen ze nog niet zo hoog als ze over Velp heen kwamen. Ik weet niet of men als jachtvlieger zoveel lef had om in het pikkedonker. De bevolking had tenslotte de plicht om alles te verduisteren. En ’s nachts zo laag over bebouwd gebied vliegen zou dan ook niet verantwoord zijn.

Een V1 op de katapult. De snelheid die deze katapult genereerde aan de V1 was nodig om de pulsmotor aan te kunnen houden

Ik heb contact opgenomen met de makers van vergeltungswaffen.nl en krijg hopelijk tzt info over deze gegevens.  

Tevens kreeg ik destijds een macaber detail van mijn moeder te horen die ik helaas
nooit op waarheid zou kunnen bevestigen.
Zij vertelde mij dat toen haar moeder het geluid van de V1 ook niet meer hoorde tussen de gordijnen doorkeek en de V1 zag vallen. Ze zag deze V1 recht op hun huis afkomen. Maar de V1 ging weer omhoog doordat deze door de val zijn valsnelheid verhoogde (net als een papieren vliegtuigje). Daarop vloog het over hun huis. (Pastoor Koenestraat no 8) en kwam vervolgens dus in de Oranjestraat neer (Daar waar nu een Apostolische gemeenschap gebouw staat). Ik heb mij destijds nooit afgevraagd hoe snel zij wel niet van dat gordijn weg zou moeten zijn gegaan voordat de explosie kwam. Het zal dus altijd maar bij een gissing blijven.

Ik wist niet dat er nog meer neer V1’s waren neergestort in de omgeving van Velp, maar dit bleek dus na het vinden van de website vergeltungswaffen.nl wel degelijk het geval te zijn. Dus belde ik vanmorgen (10-02-2019) mijn vader op en vroeg hierna. Hij vertelde mij dat er inderdaad meer in de buurt waren gevallen, maar eentje sprong er absoluut tussenuit. Tijdens het telefoongesprek gaf hij aan dat er een V1 op de Pinkenberg was neergekomen. Het gaat hierbij om de V1 0694 (vergeltingswaffen.nl) die op sportpark de Pinkenberg wel een heel frappant doelwit had gevonden, namelijk de tribune van de plaatselijke voetbalvereniging VVO. Jaren later zou mijn vader daar jarenlang de jeugdvoorzitter van zijn.  

De oorlog zou bijna ten einde zijn…….