Marine gegevens:
Met dank aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH)
Wat hieronder geschreven staat is mijn interpretatie mede gebruik makend van de stamkaartgegevens die ik van het NIMH heb mogen ontvangen. Hierop is nog meer data te vinden die ik (nu nog) niet kan rijmen. Ik zal proberen deze data verder uit te pluizen en als aanvullende data t.z.t. toevoegen.
Mijn opa ging bij de marine op 30-04-1923 en begon zijn carrière als matroos 3e klas. Op 30-09-1924 werd hij matroos 2e klas om vervolgens op 31-10-1926 dan matroos 1e klas te worden.
Ik weet niet of er een opleidingstraject voor hem was uitgestippeld en/of men dit hem destijds heeft voorgelegd. Het kan maar zo zijn dat men hem geschikt vond om door te groeien, want op 31-05-1929 werd hij bevorderd tot kwartiermeester. In de tussentijd had hij ook cursussen gevolgd zoals ik in de gegevens zie en hiervan viel er mijn één op waar hij mij als kind eens over vertelde, namelijk duiken. Hij heeft het brevet op 15-10-1928 gehaald. Nu is dit brevet en de datum doorgestreept op zijn gegevens en misschien was het verhaal wat hij hierover vertelde wel de oorzaak.
Het duikverhaal.
“Ik dook vroeger ook wel eens toen ik bij de marine zat”; vertelde mijn opa ons. Maar één keertje ging het niet zoals het hoorde vertelde hij. En of het volgende tijdens zijn opleiding of daarna is gebeurd is dan weer een gissing.
Tijdens één duik moest hij werkzaamheden verrichten aan een afsluiter of iets dergelijks. Hij moest bouten losdraaien. Nu was het zo dat de duiker destijds een pak aan had met een opgeschroefde messing helm en werd de benodigde lucht toegevoerd met een slang die door een pomp op het dek werd toegevoerd. Een soort omgedraaide viskom met een slang ergens aan het pak zal ik maar zeggen(en ik begreep van duikers dat dit soort duikpakken nog steeds gebruikt worden). De verse lucht werd in het pak geblazen en verzamelde zich daarin. Deze handpomp werd door een collega bediend. Al met al een vertrouwenskwestie dus. Stel je eens voor dat de pompbediende niet bepaalt jouw vriend was?
Bij te snel pompen werd er teveel druk opgebouwd en werd het pak meer een ballon. De duiker kon, door middel van een ventiel in de helm, aan de zijkant met zijn hoofd dit ventiel open drukken waardoor de lucht naar buiten kon en de druk in het pak verminderd werd. (en dit is het technische deel wat ik nog steeds niet kan rijmen in het verhaal. Kan iemand dit bevestigen dat het destijds zo werkte?)
Omdat deze pakken behoorlijk prijzig waren en er mensen met verschillende lengtes gebruik van moesten maken, was het duikpak voor mijn opa eigenlijk iets te groot. Hij was meer in de breedte gegroeid dan in de lengte geloof ik. En dat was mede de oorzaak van het volgende gebeuren.
Terwijl hij zich daar zo druk zat te bekommeren om de bouten en de moeren goed op elkaar te krijgen werd er teveel lucht naar hem toe gepompt. Het pak werd steeds meer een “Michelin-mannetje” en op het moment dat hij zich dat besefte was het al te laat. Hij vertelde ons dat hij probeerde met zijn hoofd de ventiel te openen, maar doordat het pak te groot was en de druk te hoog was de helm al een flink eind ten opzichte van zijn hoofd gestegen. Met geen mogelijkheid was de ventiel meer te bereiken en na een tijdje gebeurde het onvermijdelijke. Hij ging omhoog. En dan ook nog eens veel te snel naar het oppervlakte waardoor hij, toen hij bovenkwam, direct in een decompressiekamer werd gepropt om het gevaar van caissonziekte tegen te gaan.
Vandaar die streep door zijn aantekening? Het zal voor mij altijd een raadsel blijven.
Op 01-02-1933 werd hij bevorderd tot bootsman. Dat hij nooit een hogere functie heeft mogen bekleden is veroorzaakt door mijn moeder en tante, zoals mijn moeder zelf altijd beweerde.
Haar verhaal was dat het schip waar mijn opa op zat een keertje terugkwam van een lange tocht van enkele maanden en alle familie natuurlijk de bemanning mocht verwelkomen. Mijn oma stond met mijn tante en moeder als kinderen ook op de kade.
Toen de bemanning van boord kwam liep er bij de kapitein van het schip ook een Indonesisch bemanningslid met een hoge rang. Toen mijn moeder en tante deze man zagen is één van de twee begonnen met een liedje te zingen. Ze vonden het schijnbaar grappig ( ach … ze waren zeker niet ouder dan 7 en 6) en begonnen uit volle borst DIT LIEDJE te zingen. (refrein vanaf 0:44 t/m 1:18) Dat werd uiteraard absoluut niet gewaardeerd en ondanks het feit dat het nog jonge kinderen waren was dit dan toch voor mijn opa het einde van zijn opwaarts gaande carrière.
Kenmerkend vind ik dat ik mijn moeder nooit heb horen praten over een zware straf voor hun beide.
Verontschuldigingen van mijn opa of oma hebben waarschijnlijk niet geholpen, want volgens mijn moeder was men bij de marine in die tijd onverbiddelijk. Mijn opa werd hierop gewezen en is nooit meer in aanmerking voor promotie gekomen. Op de gekregen gegevens zie ik dan ook “geen Schipper” staan. Zou dat hiermee te maken kunnen hebben gehad? Of lees ik dit verkeerd?